MAREYNTA XANUUNKA SOKORTA E UURKA (DIABETIC IN PREGNANCE)

 

sonkarowga -ka uurka, oo sidoo kale loo yaqaan sonkorowga uurka, waa xaalad saameyn karta haweenka qaarkood inta lagu jiro uurka. Waxaa lagu gartaa heerarka sare ee sonkorta dhiigga oo horumari kara inta lagu jiro uurka, taas oo badanaa iska baaba'a ka dib dhalmada. Fahamka xaaladdan ayaa muhiim u ah maareynta caafimaadka hooyada iyo kan ilmaha.

 

### Noocyada Sonkorowga Uurka

 

1. *Sonkorowga Uurka (GDM)*: Tani waa nooca ugu badan ee sonkorowga inta lagu jiro uurka. Waxay dhacdaa marka jidhka uusan awoodin inuu soo saaro insulin ku filan si uu u daboolo baahiyaha kordhay ee uurka, taasoo keenta heerar sare oo sonkorta dhiigga ah.

 

2. *Sonkorow Hore*: Tani waxay ku jirtaa haweenka leh noocyada 1 ama 2 ee sonkorowga ka hor intaanay uur qaadin. Maareynta sonkorowga ka hor iyo inta lagu jiro uurka ayaa muhiim ah si loo yareeyo dhibaatooyinka.

 

### Qodobada Khatar

 

Qodobo dhowr ah ayaa kordhin kara khatarta ah in sonkorowga uurka uu horumaro, oo ay ka mid yihiin:

 

- *Culayska*: Haweenka miisaankoodu sarreeyo ama buuran ka hor uurka ayaa khatar sare u leh.

- *Da'da*: Haweenka ka weyn 25 sano ayaa u badan in ay horumariyaan GDM.

- *Taariikhda Qoyska*: Taariikhda qoyska ee sonkorowga ayaa kordhin karta khatarta.

- *Qowmiyadaha*: Qowmiyadaha qaarkood, sida Afrikaan Mareykan, Isbaanish, Hindi, iyo Aasiyaan Mareykan, ayaa khatar sare u leh GDM.

- *GDM Hore*: Haweenka horey u lahaa sonkorowka uurka xilliyadii hore ayaa u badan inay mar kale horumariyaan.

 

### Calaamadaha

 

Sonkorowga uurka badanaa ma muujiyo calaamado muuqda. Si kastaba ha ahaatee, qaar ka mid ah haweenka waxay la kulmi karaan:

 

- Dhiig-bax badan

- Kaadi badan

- Daalki

- Lalabbo

 

Baritano jogta ah oo lagu sameyay sonkorowga uurka ayaa lagu talinayaa inta u dhaxaysa 24ka iyo 28ka toddobaad ee uurka, xitaa haddii aan calaamado la muujin.

 

### Qiimaynta

 

Qiimaynta sonkorowga uurka badanaa waxay ku lug leedahay tijaabada dulqaadka sonkorta. Tijaabadani waxay cabbireysaa sida jidhku u maareeyo sonkorta. Haddii heerarka sonkorta dhiigga ay ka sarreeyaan caadiga inta lagu jiro tijaabadan, waxaa la sameeyaa qiimayn sonkorowga uurka.

 

### Maareynta

 

Maareynta sonkorowga inta lagu jiro uurka ayaa muhiim u ah caafimaadka hooyada iyo ilmaha. Halkan waxaa ku qoran qodobbada muhiimka ah ee maareynta:

 

1. *Cuntada iyo Nafaqada*: Cunto dheellitiran ayaa muhiim ah. Haweenka waa in ay diiradda saaraan cuntooyinka dhabta ah, oo ay ku jiraan khudradda, miraha, badarka buuxa, borotiinka khafiifka ah, iyo dufanka caafimaadka leh. La socoshada qiyaasta karbohaydraytyada iyo faafinta cuntooyinka maalintii ayaa caawin karta in la xakameeyo heerarka sonkorta dhiigga.

 

2.Jimicsiga jirka  Jimicsiga joogtada ah ayaa caawin kara in la maareeyo heerarka sonkorta dhiigga. Hawlaha sida socodka, dabasha , iyo yoga uurka ayaa badanaa lagu talinayaa. Si kastaba ha ahaatee, waxaa muhiim ah in la tashato bixiyaha caafimaadka ka hor inta aan la bilaabin wax barnaamij ah oo cusub.

 

3. *La Socoshada Heerarka Sonkorta Dhiigga*: Haweenka leh sonkorowga uurka waxay u baahan doonaan inay si joogto ah u hubiyaan heerarka sonkorta dhiigga. Tani waxay caawineysaa in la hubiyo in heerarku ay ku jiraan xadka la beegsanayo.

 

4. *Daaweynta*: Haddii cuntada iyo jimicsiga aysan ku filnayn in ay xakameeyaan heerarka sonkorta dhiigga, daaweynta ayaa lagama maarmaan noqon karta. Insulin waa daawada ugu badan ee la isticmaalo, laakiin daawooyin qaarkood oo afka laga qaato ayaa sidoo kale la qori karaa.

 

5. *Daryeelka Uurka*: Boqooyinka caadiga ah ee uurka ayaa muhiim u ah in la socdo caafimaadka hooyada iyo ilmaha. Bixiyayaasha caafimaadka waxay la socon doonaan heerarka sonkorta dhiigga, koritaanka ilmaha, iyo caafimaadka guud.

 

### Dhibaatooyinka

 

Haddii sonkorowga uurka aan si hufan loo maareyn, waxaa laga yaabaa inay keento dhibaatooyin dhowr ah, oo ay ka mid yihiin:

 

- *Macrosomia*: Tani waxay loola jeedaa ilmihii ka weynaa caadiga, taasoo keeni karta dhibaatooyin dhalmad.

*Fool so hormarta*: Heerarka sare ee sonkorta dhiigga ayaa kordhin kara khatarta fosha so hormarta.

- *Preeclampsia*: Tani waa xaalad lagu garto cadaadiska dhiigga oo sarreeya waxayna khatar ku noqon kartaa hooyada iyo ilmaha.

- *Khatarta Kordhay ee Sonkorowga Nooca 2*: Haweenka horey u lahaa sonkorowga uurka ayaa u badan inay mar dambe horumariyaan sonkorowga nooca 2.

 

### Daryeelka Ka Dib Dhalmada

 

Ka dib dhalmada, heerarka sonkorta dhiigga badanaa waxay dib ugu noqdaan caadi haweenka leh sonkorowga uurka. Si kastaba ha ahaatee, waxaa muhiim ah in la sii wado la socoshada heerarka sonkorta dhiigga ka dib dhalmada, maadaama qaar ka mid ah haweenka laga yaabo inay horumariyaan sonkorowga nooca 2. Bixiyayaasha caafimaadka badanaa waxay ku talinayaan tijaabo la socoshada sonkorta ee 6 ilaa 12 toddobaad ka dib dhalmada iyo baaritaanno joogto ah ka dib.

 

### Gabagabo

 

Sonkorowga  uurka, waa xaalad la maareyn karo haddii si hufan loo daryeelo. Adigoo diiradda saaraya nafaqada, jimicsiga, iyo la socoshada joogtada ah, haweenka waxay yareyn karaan khataraha waxayna dhiirigelin karaan uur caafimaad leh. Wacyigelinta iyo waxbarashada ku saabsan sonkorowga uurka ayaa muhiim u ah hooyada iyo bixiyayaasha caafimaadka si loo hubiyo natiijooyinka ugu wanaagsan ee hooyada iyo ilmaha. Daryeelka joogtada ah ee uurka iyo kormeerka ka dib dhalmada ayaa muhiim u ah maareynta caafimaadka iyo ka hortagga dhibaatooyinka mustaqbalka.