SABABAHA KENA DHALMO LAANTA( COUSES OF INFERTILITY)

 

Dhalmo  la'aanta haweenka waa arrin adag oo dhawr dhinac leh oo saameyn ku leh dad badan iyo lamaanayaal adduunka oo dhan. Waxaa lagu qeexaa inaysan awoodin inay uur qaadaan ka dib hal sano oo galmo joogto ah oo aan la ilaalin. Qodobo kala duwan ayaa ka qayb qaata dhalmo  la'aanta haweenka, oo ay ku jiraan caafimaad, deegaanka, iyo arrimaha nolosha. Fahamka qodobbadan, habka ogaanshaha, xulashooyinka daaweynta, iyo saamaynta shucuurta ayaa muhiim u ah kuwa qabsanaya dhalmo la’aanta.

 

### Sababaha Dhalmo La'aanta Haweenka

 

1. *Cilladaha la xirira ukxan sidaynta*: Mid ka mid ah sababaha ugu badan ee daalin la'aanta haweenka ayaa la xiriira dhibaatooyinka ukxan sideynta. Xaaladaha sida polycystic ovary syndrome (PCOS) waxay carqaladeyn karaan isu dheelitirka hormoonnada, taasoo ka hortagaysa in ukxan sidayasha ay sii daayaan ukunta. Cilladaha kale ee hormoonnada ee saameeya maskaxda qeybaheda( hypothalamus ama pituitary gland )sidoo kale waxay sababi karaan ukxan sideyn aan caadi ahayn.

 

2. *Dhibaatooyinka Tubada Fallopian*: Tubada fallopian-ka waxay door muhiim ah ka ciyaaraan habka uurka u sameysmo, maadaama ay u qaadaan ukunta ukxan sidaha  una gudbiyaan minka. Dhibaatooyinka tubadan, oo badanaa ka dhasha cudurka bararka miskaha (PID), endometriosis, ama qalliin hore, waxay keeni karaan daalin la’aan iyagoo xannibaya dariiqa ukunta.

 

3. *Xaaladaha Minka*: Cilladaha ku jira minka, sida buroyinka, polyps, ama cilladaha dhaxalka, waxay carqaladeyn karaan dhejinta ukunta la fertilize gareeyay ama saameyn karaan awooda ay u leedahay inay korodho. Xaaladaha sida minka unugyadisa o bananka ku aburma( endometriosis), halkaasoo unugyo la mid ah kuwa jirka uterine-ka ay ka baxaan gudaha uterus-ka, sidoo kale way carqaladeyn karaan daalin la’aanta.

 

4. *Da’da Dhalmada hawenka wuxuu hoos u dhacaa da’da, gaar ahaan ka dib da’dan 35. Hoos u dhacaani wuxuu ka dhashaa hoos u dhac ku yimaada tirada iyo tayada ukunta, taasoo ka dhigaysa in ay adkaato in la uur qaato oo kordhinaysa khatarta miscarriage.

 

5. *Isu Dheellitirnaanta Hormoonnada*: Xaaladaha saameeya isu dheellitirka hormoonnada taranka waxay carqaladeyn karaan uxun so daynta iyo caafimaadka taranka guud. Cilladaha sida shaqada burada dhunta oo aan caadi ahayn,tirada hormonka canaha so daya on cadi aheyn badatana( hyperprolactinemia), iyo cilladaha qanjirada adrenal-ka ayaa saameyn kara dhalmo  la’aanta.

 

6. *Arrimaha Nolosha*: Doorashooyinka nolosha ee kala duwan waxay ka qayb qaadan karaan dhalmo la’aanta. Qodobbada sida sigaar cabidda, cabitaanka khamriga xad-dhaafka ah, isticmaalka daroogada, nafaqo xumada, iyo jimicsi la’aanta waxay si xun u saameyn karaan caafimaadka taranka. Sidoo kale, xaddiga sare ee cadaadiska waxay saameyn kartaa isu dheelitirka hormoonnada iyo ukun so daynta.

 

7. *Cilladaha Miisaanka*: Haweenka miisaan ahaan aad u culus ama aad u yaraada ayaa laga yaabaa inay la kulmaan dhibaatooyin daalin la’aan. Nooca culus ee miisaanka wuxuu keeni karaa isu dheelitir la’aan hormoonnada, halka miisaanka aad u yar uu carqaladeyn karo wareegyada caadiga ah iyo ukun so daynta

 

8. *Xaaladaha Caafimaad*: Xaaladaha caafimaad ee daba dheeraada sida sonkorowga, cudurrada difaaca jirka, iyo qaar ka mid ah cudurrada dhaxalka ah waxay sidoo kale saameyn karaan dhalmo la’aanta. Xaaladahan waxay saameyn ku yeelan karaan isu dheelitirka hormoonnada, wareegyada caadiga ah, iyo caafimaadka taranka guud.

 

### Ogaanshaha Dhalmo La'aanta

 

Ogaanshaha dhalmo la’aanta badanaa wuxuu ku lug leeyahay qiimeyn dhamaystiran, oo ay ku jiraan:

 

- *Taariikhda Caafimaadka*: Dib-u-eegis dhamaystiran oo ku saabsan taariikhda caafimaadka bukaanka, wareegga caadiga ah, iyo taariikhda galmada.

- *Baadhista Jirka*: Baaritaanka miskaha si loo hubiyo waxyaabaha aan caadi ahayn ee ku jira xubnaha taranka.

- *Imtixaannada Dhiigga*: Tijaabooyinka hormoonnada si loo qiimeeyo heerarka estrogen, progesterone, hormoonnada thyroid-ka, iyo calaamadaha kale ee khuseeya.

- *Imtixaannada Sawirka*: Ultrasound, hysterosalpingography (HSG), ama sonohysterography si loo qiimeeyo minka iyo tubada fallopian.

- *Laparoscopy*: Qalliinka u oggolaanaya aragtida tooska ah ee xubnaha taranka, inta badan loo isticmaalo ogaanshaha xaaladaha sida unugyada minka o bananka ku aburma ama isku dhaga miskaha.

 

### Xulashooyinka Daaweynta Dhalmo La'aanta Haweenka

 

Daaweynta dhalmo la’aanta waxay ku xiran tahay sababta asaasiga ah waxayna ka mid noqon kartaa:

 

1. *Isbeddelada Nolosha*: Kor u qaadista doorashooyinka nololeed ee caafimaadka leh sida cunto dheellitiran, jimicsi joogto ah, maaraynta cadaadiska, iyo ka fogaanshaha walxaha waxyeelada leh waxay hagaajin karaan dhalmo la’aanta.

 

2. *Daawooyinka*: Daawooyinka hormoonnada waxay caawin karaan in la hagaajiyo ukxan so daynta. Daawooyinka sida clomiphene citrate ama letrozole ayaa kicin kara ukxanta in laso dayo haweenka leh wareegyo aan caadi ahayn. Haweenka leh isu dheelitir la’aanta hormoonnada, daawooyinka lagu xalinayo arrimaha hormoonnada gaarka ah ayaa sidoo kale la qori karaa.

 

3. *Qalliinka*: Qalliino ayaa laga yaabaa inay lagama maarmaan noqdaan si loo saxo dhibaatooyinka qaab-dhismeedka, sida ka saarista buroyinka, dayactirka tubada fallopian ee dhaawacan, ama daaweynta  unugyada minka e bananka  ku aburmay(endometriosis).

 

4. *Teknolojiyada Caawinta Taranka (ART)*: Xaaladaha aan daaweyn kale waxba ka tarin, hababka ART sida in dhecanada lamanaha dibada laisugu geyo (vitro fertilization (IVF))ayaa la soo jeedin karaa. IVF waxay ku lug leedahay soo dejinta ukunta, ku beerid  shaybaar, iyo wareejinta cunuga  sameysmay gudaha minka.

 

5. *Ukumo ama canug Ka Yimid Deeq Bixiyeyaasha*: Haweenka aan isticmaali karin ukumaha ay leeyihiin sababo la xiriira da’ ama xaalado caafimaad, isticmaalka ukumo ama embriyaha ka yimid deeq-bixiyeyaasha ayaa noqon kara ikhtiyaar.

 

6. *La-talin iyo Taageero*: Taageerada shucuurta ayaa muhiim u ah dadka la kulmaya dhalmo la’aanta. La-talin waxay caawin kartaa in la xalliyo dareennada murugada, walaaca, iyo niyad-jabka, iyadoo bixisa istaraatiijiyadaha maaraynta iyo taageerada inta lagu jiro safarka.

 

### Saamaynta Shucuurta iyo Nafta

 

Dhalmo la’aanta waxay saameyn weyn ku yeelan kartaa shucuurta haweenka iyo lamaanayaasha. Safarka wuxuu ka buuxsamay walaac, niyad-jab, iyo dareenka aan ku filnayn. Waxay keeni kartaa khilaaf iyo saameyn xun oo ku saabsan caafimaadka maskaxda, taasoo keeni karta niyad-jab iyo go'doomin. Waa muhiim in dadka qabsanayso dhalmo la’aanta ay raadsadaan taageero saaxiibbadood, qoysaskooda, ama kooxaha taageerada. La-talin xirfadeed ayaa sidoo kale ka caawin karta dadka inay la qabsadaan dareenkooda iyo inay horumariyaan istaraatiijiyadaha maaraynta.

 

### Gabagabo

 

Dhalmo la’aanta waa waayo-aragnimo adag oo saameyn ku leh haween badan. Fahamka sababaha kala duwan, hababka ogaanshaha, iyo xulashooyinka daaweynta waxay awood siin kartaa dadka la kulmaya arrintan. In kasta oo safarka uur qaadista uu ka buuxo caqabado shucuur iyo jireed, horumarka cilmiga caafimaadka wuxuu siinayaa rajo iyo ikhtiyaaro badan. Raadinta taageero iyo ilaalinta isgaarsiinta furan ee lamaanayaasha iyo bixiyeyaasha daryeelka caafimaad ayaa muhiim u ah in la maareeyo kakanaanta dhalmo la’aanta. Markay qaadaan tillaabooyin caafimaad iyo shucuurba, haweenku waxay heli karaan dariiqa saxda ah ee ay raadiyaan, taasoo ugu dambeyntii keeni karta natiijooyin caafimaad oo wanaagsan iyo farxad shucuur.