LATEST ARTICLE

6/recent/ticker-posts

MAREYNTA MALARIYADA XILIGA UURKA

 


*Malaria iyo Uurka: Fahamka Khatarta iyo Maareynta*

 

Malaria waxay weli tahay arrin caafimaad oo weyn oo ka jirta meelo badan oo kuleylaha iyo kuleylaha hose ah adduunka. Haweenka uurka leh ayaa si gaar ah u nugul malaria, taasoo yeelan karta cawaaqib xun oo ku saabsan hooyada iyo ilmaha aan dhiman. Fahamka saameynta malaria inta lagu jiro uurka, gudbinta, khatarta, iyo xeeladaha maaraynta ayaa muhiim u ah caafimaadka hooyooyinka iyo caruurtooda.

 

### Guudmarka Malaria

 

Malaria waxaa sababa jeermiska Plasmodium, oo lagu gudbiyo bini'aadamka iyada oo loo marayo qaniinyada kanecada dhedig ee Anopheles ee la sameyay. Waxaa jira noocyo badan oo Plasmodium ah, iyadoo Plasmodium falciparum ay tahay tan ugu khatarta badan. Cudurka waxaa lagu gartaa qandho, dhidid, madax-xanuun, iyo astaamo la mid ah hargab. Haddii aan la daaweyn, waxay keeni kartaa dhibaatooyin daran iyo xitaa dhimasho.

 

### Malaria iyo Uurka

 

Uurka wuxuu beddelayaa nidaamka difaaca jirka ee haweenka, taasoo ka dhigaysa inay u nugul yihiin caabuqyada, oo ay ku jirto malaria. Isbeddellada fisioloogiga ah ee dhaca intii lagu jiray uurka waxay saameyn ku yeelan karaan xanuunka malaria. Haweenka uurka leh waxay khatar u yihiin malaria daran, taasoo keeni karta dhibaatooyin sida dhiig laanta , dhibaatooyin neef-mareenka, iyo xitaa dhimashada hooyada.

 

#### Khatarta Hooyada

 

1. *Dhig laanta  Daran*: Malaria waxay sababi kartaa lumis dhiig weyn oo ay sababto burburka unugyada dhiigga cas, taasoo horseedi karta dhiig laan. Tani waxay si gaar ah khatar ugu tahay haweenka uurka leh, maadaama dhig laantu ay ka sii xumeyn karto dhibaatooyinka intii lagu jiray dhalmada.

 

2. *Khatarta Korodhay ee Malaria Daran*: Haweenka uurka leh, gaar ahaan kuwa uurka leh markii ugu horeysay iyo labaad, ayaa u badan inay horumariyaan malaria daran, taasoo keeni karta dhibaatooyin halis ah.

 

3. *Dhimashada Hooyada*: Gobollada ay ku badan tahay malaria, waxay tahay sababta ugu weyn ee dhimashada hooyada. Isku darka malaria iyo uurka wuxuu kordhin karaa khatarta dhimashada, gaar ahaan haweenka aan helin daryeel caafimaad oo ku filan.

 

#### Khatarta Ilmaha

 

1. *Miisaanka Dhalashada oo Yar*: Caabuqa malaria inta lagu jiro uurka waxaa la xiriira miisaanka dhalashada oo hooseeya, taasoo keeni karta koror caafimaad darro iyo dhimashada cusub. Ilmaha dhasha miisaanka yar ayaa khatar u ah dhibaatooyin horumarineed iyo dhibaatooyin caafimaad oo joogto ah.

 

2. *Foosha so Daddagta*: Malaria waxay sababi kartaa in fosha o so dagdagta , taasoo keeni karta fosho xiligedi ayado la garin gabadha foolato. Ilmaha dhalanaya waqtiga hore waxay badanaa la kulmaan dhibaatooyin caafimaad, oo ay ku jiraan dhibaatooyinka neefsiga iyo u nugulnaanta caabuqyada.

 

3. *Xannibaadda Horumarinta Ilmaha (IUGR)*: Malaria waxay carqaladayn kartaa koritaanka uurka, taasoo keeni karta IUGR. Xaaladdan ayaa kordhinaysa khatarta dhibaatooyinka inta lagu jiro iyo ka dib dhalmada.

 

4. *Dhalmada Dhimashada*: Xaaladaha daran, malaria waxay keeni kartaa dhalmada dhimashada, gaar ahaan meelo ay ku badan tahay gudbinta.

 

### Ka Hortagga iyo Xakamaynta

 

Iyada oo la tixgelinayo cawaaqib xun ee malaria inta lagu jiro uurka, ka hortaggu waa muhiim. Istaraatiijiyooyin kala duwan ayaa la isticmaalaa si loo yareeyo khatarta infekshan:

 

1. *isticmalka maro kaneecada*: Hurdo ku seexashada maro kanecada waxay si weyn u yareyn kartaa khatarta gudbinta malaria. Haweenka uurka leh waxaa lagu dhiirigelinayaa inay isticmaalaan shandarowoyinka , gaar ahaan gobollada ay ku badan tahay.

 

2. *bufinta guryaha *: Qalabka sunta ah ee lagu shubayo derbiyada gudaha guryaha ayaa yareyn kara tirada kaneegcada, sidaasna u yareynaya gudbinta malaria.

 

3. *Daaweynta Ka Hortagga*: Daaweynta Ka Hortagga ee Uurka (IPTp) waxay ku lug leedahay bixinta daawooyinka ka hortagga malaria haweenka uurka leh marar la cayimay. Habkan waxaa loogu talagalay in la yareeyo dhacdooyinka malaria iyo cawaaqibteeda.

 

4. *Waxbarashada iyo Wacyigalinta*: Waxbarashada haweenka uurka leh ee ku saabsan khataraha malaria iyo hababka looga hortago infekshan waa muhiim. Tani waxay ka mid tahay macluumaadka ku saabsan aqoonsiga calaamadaha iyo raadsiga daryeel caafimaad oo waqtigiisa ah.

 

### Oganshaha iyo Daaweyn

 

Oganshaha degdeg ah iyo daaweyn ayaa muhiim u ah maareynta malaria ee haweenka uurka leh. oganshaha badanaa wuxuu ku lug leeyahay baaritaanno dhiig ah si loo ogaado jiritaanka jeermiska malaria. Iyada oo la tixgelinayo khatarta dhibaatooyinka daran, daaweynta degdega ah ayaa muhiim ah.

 

1. *Daawooyinka malariyada ee Badbaado Leh*: Daawooyinka antimalarial sida daawooyinka isku dhafka ah ee artemisinin (ACTs) ayaa si caadi ah loo isticmaalaa si loo daweeyo malaria inta lagu jiro uurka. In kasta oo daawooyin qaar ay khatar ku noqon karaan uurka, ACTs ayaa la muujiyey inay waxtar leeyihiin oo badbaado u yihiin haweenka uurka leh, gaar ahaan inta lagu jiro labaad iyo saddexaad.

 

2. *Kormeerka*: Haweenka uurka leh ee lagu ogaado malaria waa in si dhow loo kormeeraa si looga hortago dhibaatooyinka. Tani waxay ka mid tahay qiimeynta joogtada ah ee caafimaadka hooyada iyo ilamaha.

 

3. *Daryeelka Taageerada*: Xaaladaha malaria daran, daryeelka taageerada ayaa loo baahan karaa. Tani waxay ka mid noqon kartaa dhiig-bixinta dhiig laanta daran iyo maaraynta dhibaatooyinka kale.

 

### Gabagabo

 

Malaria inta lagu jiro uurka waxay khatar weyn ku tahay hooyooyinka iyo caruurtooda. Fahamka khatarahan iyo hirgelinta xeelado ka hortag iyo maarayn waxtar leh ayaa muhiim u ah hagaajinta natiijooyinka caafimaadka hooyada iyo ilmaha. Iyada oo la kobcinayo waxbarashada, wacyigalinta, iyo helitaanka tallaabooyinka ka hortagga iyo daaweynta, waxaan yareyn karnaa saameynta malaria inta lagu jiro uurka iyo kor u qaadi karnaa tayada daryeelka hooyooyinka uurka leh ee gobollada ay ku badan tahay. Nidaamyada caafimaadka waa inay mudnaanta siiyaan ka hortagga malaria iyo xakamaynta uurka, iyagoo hubinaya in haweenka uurka leh ay helaan taageerada iyo daryeelka lagama maarmaanka ah si loo ilaaliyo caafimaadkooda iyo kan ilmahuba.

Post a Comment

0 Comments