CUNCUNKA JIDHKA WAKHTIGA UURKA

 

*Allerjiga Jirka inta lagu jiro Uurka: Fahamka iyo Maareynta Allergiyada*

 

Uurka waa waqti gaar ah oo beddelan nolosha haweeneyda, oo lagu garto isbeddelo badan oo jireed iyo shucuur leh. Hal dhinac oo si weyn u saameyn kara khibradda haweeneyda inta lagu jiro muddadan waa soo ifbaxa ama xoojinta allergiyada. Allergiyada jirka inta lagu jiro uurka waxay ka imaan karaan kuwo khafiif ah ilaa kuwo daran waxayna keeni karaan caqabado labadaba hooyada iyo ilmaha soo koraya. Fahamka dabeecadda allergiyadaas, saameyntooda suurtogalka ah, istaraatiijiyada maaraynta, iyo goorta la raadsan karo caawimaad caafimaad ayaa muhiim ah si loo hubiyo uur caafimaad leh.

 

### Fahamka Allergiyada

 

Allergiyada waxay dhacaan markii nidaamka difaaca jirka uu ka falceliyo waxyaabaha (allergens) caadiyan aan waxyeello lahayn. Allergiyada caanka ah waxaa ka mid ah:

 

Geedaha, cawska, iyo haramaha ayaa hawada ku sii daaya pollen, taasoo keeni karta falcelin allergiyadeed.

 Midhaha yar yar ee ku nool boodhka guriga ayaa sababi kara dhibaatooyin neefsiga iyo falcelinno maqaarka ah.

 Borotiinada ku jira maqarka fiiqmaya, saliva, iyo kaadida xayawaannada dhogorta leh ayaa keeni kara falcelinno allergiyadeed.

 Fungi ku nool deegaanka qoyan ayaa hawada ku sii daaya spores, taasoo keenta allergiyada.

 Allergiyada cuntada caanka ah waxaa ka mid ah lowska, caanaha, ukun, soy, iyo kalluunka.

 

### Allergiyada iyo Uurka

 

Inta lagu jiro uurka, jirka haweeneyda wuxuu marayaa isbeddelo hormonal iyo jired ba oo weyn, kuwaas oo saameyn kara nidaamka difaaca iyo sida uu uga falceliyo allergens. Haweenka qaar ayaa ogaan kara in allergiyadoodu xumaadaan, halka kuwa kalena ay la kulmaan hoos u dhac ku yimaada calaamadaha. Kala duwanaanshahan waxaa sababi kara dhowr arrimood:

 

1. *Isbeddelada Hormonal*: Kordhinta heerarka hormoonnada, gaar ahaan progesterone iyo estrogen, waxay saameyn ku yeelan karaan jawaabta difaaca. Hormoonnadan waxay xoojin karaan ama ka jari karaan falcelinta allergiyada, taasoo keenta calaamado aan la saadaalin karin.

 

2. *Isbeddelka Nidaamka Difaaca*: Uurka si dabiici ah ayaa u beddela nidaamka difaaca si loo ilaaliyo ilmaha soo koraya. Isbeddelkan wuxuu keeni karaa xasaasiyad cusub oo ku saabsan allergens. Haweenka qaar waxay la kulmi karaan falcelinno daran, halka kuwa kalena ay ogaan karaan in allergiyadoodii hore ay noqdaan kuwo ka sahlan.

 

3. *Xasaasiyad Kordhan*: Haweenka qaar waxay horumarin karaan allergiyo cusub inta lagu jiro uurka, taasoo loo yaqaan "allergiyada la xiriirta uurka." Isbeddelada nidaamka difaaca ayaa keeni kara xasaasiyad sare oo ku saabsan allergens horey loo aqbali jiray.

 

### Allergiyada Caanka ah ee Uurka

 

#### 1. *Allergiyada Neefsiga*

 

Allergiyada neefsiga ayaa ka mid ah dhibaatooyinka ugu badan ee la kulma inta lagu jiro uurka. Calaamadaha waxaa ka mid noqon kara hindhiso, sanka oo soconaya ama xiran, indho xanuun, iyo qufac. Neefsashada geedaha, busta , iyo qashinka hawada wado ayaa ah waxyaabaha keeni kara. Haweenka uurka leh ayaa ogaan kara in allergiyada xilliyeed ay sii xumaadaan sababo la xiriira xasaasiyadda kordhay.

 

#### 2. *Allergiyada Maqaarka*

 

Falcelinno maqaarka sida qaleylka maqarka iyo nabraha jidka ayaa sidoo kale dhici kara inta lagu jiro uurka. Isbeddelada hormonal waxay xoojin karaan xaaladaha maqaarka ee horey u jiray ama keeni kara falcelinno cusub oo maqaarka ah. Xaalado sida sharurac kaso baxa calosha hoyada uurka xiliga uurka waxa lagu arkay dalka engriska (pruritic urticarial papules and plaques of pregnancy (PUPPP)) ayaa soo bixi kara, waxayna lagu gartaanabro  cas oo xanuun leh oo ku yaal caloosha.

 

#### 3. *Allergiyada Cuntada*

 

Uurka wuxuu saameyn karaa allergiyada cuntada, iyadoo la xoojiyo allergiyada horey u jiray ama la keenayo kuwo cusub. Allergiyada cuntada caanka ah waxaa ka mid ah lowska, caanaha, ukun, iyo kalluunka. Calaamadaha waxay ka bilaabmaan xasiloni daro yar oo caloosha ah ilaa falcelinno daran oo inu u gudbo canuga calosha ku jiro dedna sameyo , kuwaas oo u baahan caawimaad caafimaad deg deg ah.

 

### Maareynta Allergiyada inta lagu jiro Uurka

 

Maareynta allergiyada inta lagu jiro uurka waxay u baahan tahay dheellitir muhiim ah oo u dhexeeya yareynta calaamadaha iyo hubinta amniga hooyada iyo ilmaha. Halkan waxaa ku qoran dhowr istaraatiijiyad:

 

#### 1. *Ka Fogaanshaha Allergiyada*

 

Habka ugu waxtarka badan ee lagu maareynayo allergiyada waa in la iska ilaaliyo waxyaabaha la yaqaan inay keeni karaan allergiyada. Tani waxay ku lug yeelan kartaa:

 

- Xidhitaanka daaqadaha inta lagu jiro xilliyada neefta gedaha si dayan-ka sarreeya.

- Isticmaalka nadifiyaha  hawada si loo yareeyo boodhka iyo mold-ka.

- Si joogto ah u nadiifinta iyo vacuuming si loo yareeyo boodhka busta-yada.

- Ka fogaanshaha xayawaannada haddii aad xasaasiyad u leedahay .

 

#### 2. *Daaweynta Aan Dawo Ahayn*

 

Faragelinta aan dawo ahayn waxay ka caawin kartaa yareynta calaamadaha iyada oo aan la helin khataro la xiriira daawada. Kuwani waxay ka mid noqon karaan:

 

- *Soo Nadiifinta Sanka  biyo cusbeysan*: Isticmaalka biyaha cusbeysan si loo nadiifiyo marinnada sanka ayaa caawin kara yareynta xannibaadda iyo ka saarista allergens

 Ku darista qoyaan hawada waxay ka caawin kartaa marinnada sanka oo qallalan iyo fududeynta neefsiga.

- *cadadinta wax Qabow*: Ku dabaqida qabow meelaha xanuunka leh ama bararsan waxay keeni kartaa xasiloni.

 

#### 3. *Tixgelinta Daawada*

 

Inkastoo qaar ka mid ah daawooyinka allergiyada ee aan la qorin ay u arkaan inay ammaan yihiin inta lagu jiro uurka, kuwo kalena ma noqon karaan. Waxaa muhiim ah in lala tashado bixiyaha daryeelka caafimaadka ka hor inta aan la qaadan wax dawo ah. Xulashooyinka caadi ahaan la talinayo waxaa ka mid ah:

 

 Qaar ka mid ah dawada allergiga, sida (cetirizine iyo loratadine), ayaa inta badan loo arkaa inay ammaan yihiin, laakiin mar walba la tasho dhakhtar.

- *bufisada sanka*: Qaar ka mid ah buufinta steroids-ka sanka ayaa lagu talin karaa si loo maareeyo allergiyada sanka, maadaama ay yareyn karaan bararka iyada oo aan si weyn u faafin jirka.

 

#### 4. *La Tashiga Bixiyaha Daryeelka Caafimaadka*

 

Haweenka uurka leh waa inay si dhow ula shaqeeyaan bixiyeyaasha daryeelka caafimaadka si loo sameeyo qorshe maaraynta allergiyada. Tani waxay ku jiri kartaa:

 

- Aqoonsiga waxyaabaha keena allergiyada iyada oo loo marayo tijaabada allergiyada (haddii ay ammaan tahay oo lagama maarmaan tahay).

- Ka wada hadlida khataraha iyo faa'iidooyinka suurtagalka ah ee daawooyinka.

- Kormeeridda isbeddelada ku yimaada calaamadaha allergiyada.

 

### Goorta La Raadsado Caawimaad Caafimaad

 

Qaar ka mid ah falcelinnada allergiyada waxay noqon karaan daran waxayna u baahan yihiin caawimaad caafimaad oo degdeg ah. Haweenka uurka leh waa inay raadsadaan caawimaad haddii ay la kulmaan:

 

- Neefsiga oo adag ama wheezing.

- Bararka wajiga, , ama faruraha qanjidhada.

- Dhiigkar ama garaaca wadnaha oo aan caadi ahayn.

- Xanuun caloosha ah oo daran ama calaamado gastrointestinal ah ka dib cunista.

- Calaamadaha sameynta xanunka e ilmaha uur jiifka( anaphylaxis), oo ay ku jiraan isku-darka calaamadahan kor ku xusan.

 

### Gunaanad

 

Allergiyada jirka inta lagu jiro uurka waxay keeni karaan caqabado gaar ah, laakiin fahamka saxda ah iyo istaraatiijiyada maaraynta, haween badan ayaa si guul leh u maareyn kara muddadan. Ogaanshaha allergens-ka suurtagalka ah, istaraatijiyadaha ka fogaanshaha waxtarka leh, iyo la tashiga xirfadlayaasha caafimaadka ayaa ah qaybaha muhiimka ah ee maareynta allergiyada inta lagu jiro uurka. Khibradda haweeney kasta waa mid kala duwan, waxaana muhiim ah in la mudnaanta siiyo caafimaadka iyo wanaagga labadaba hooyada iyo ilmaha. Iyada oo la qaadayo tallaabooyin firfircoon iyo raadsashada talo caafimaad oo habboon, haweenka uurka leh waxay ku raaxaysan karaan uur caafimaad leh oo raaxo leh.