DHIIGA CADADA O SI XOOGAN USOCDA

Dhiiga cadada o bata si daran, oo sidoo kale loo yaqaan menorrhagia, waa xaalad lagu garto dhiigbax xad-dhaaf ah oo ka dhaca waqtiga caadada. Waxaa si weyn u saameyn karta tayada nolosha haweenka, taasoo keeni karta xasiloni  darro jireed, walbahaarka nafsiyeed, iyo xayiraad bulsho. Fahamka sababaha, calaamadaha, iyo fursadaha daaweynta dhiigbaxa xad-dhaafka ah ayaa muhiim u ah kuwa ay saameeyeen xaaladdan.

 

### Sababaha Dhiiga cadada o bata si daran

 

Dhiigbaxa xad-dhaafka ah wuxuu ka imaan karaa dhowr arrimood, kuwaas oo si ballaaran loo kala saari karo sababo hormonal, dhismeed, iyo caafimaad.

 

1. *Dhiigbaxa Hormoonka*: Wareegga caadada ayaa lagu maamulaa hormoonnada, gaar ahaan estrogen iyo progesterone. Isku dheelitir la'aanta hormoonnadan waxay keeni kartaa dhiigbax xad-dhaaf ah. Xaaladaha sida  dhecanada fariista ukxamaha (polycystic ovary syndrome (PCOS) ayaa carqaladeyn kara dheelitirka hormoonnada oo gacan ka geysan kara xanunkan asaga ah.

 

2. *Cilladaha Dhismeed*: Isbedelada jireed ee uterus-ka ayaa sidoo kale sababi kara dhiigbaxa xad-dhaafka ah. Sababaha dhismeedka ee caanka ah waxaa ka mid ah:

   - *Buroyinka Minka*: Kani waa koritaan aan kansar ahayn oo ku yaal minka kaasoo keeni kara korodhka dhiigbaxa iyo raaxo darro.

   - *Koritanada ku yala uteruska*: Sida fibroid-yada, polyps waa koritaano ku dhici kara gudaha xariijinta minka waxayna gacan ka geysan karaan dhiigbaxa xad-dhaafka ah.

   - *Unugyada kusameysma minka darbigisa*: Xaaladdan waxaa dhacda marka unugyada caadiga ah ee ku yaal minka ay ku fidaan darbiga muruqa ee minka, taasoo keentay caadooyin xanuun badan iyo dhiigbax culus.

 

3. *Xaaladaha Caafimaad*: Dhibaatooyinka caafimaad qaarkood sidoo kale waxay sababi karaan dhiigbaxa xad-dhaafka ah. Qaarkood waxaa ka mid ah:

   - *Xanuunada qanjidh dhunta *: xanunkan asaga ah oo hoos u dhac ah ama kor u kaca ayaa saameyn kara wareegga caadada.

   - *Xanuunada Dhiigga*: Xaaladaha sida  xanuunada xayrta ayaa keeni kara dhiigbax xad-dhaaf ah.

   - *Cudurka Caabuqa miskaha *: Caabuqan ee xubnaha taranka wuxuu keeni karaa dhiigbax aan caadi ahayn.

 

4. *Daawooyinka*: Daawooyinka qaarkood, gaar ahaan xinjirowgaama daawooyinka hormonka, waxay saameyn ku yeelan karaan socodka caadada. Hababka ka hortagga uurka oo ka kooban estrogen ayaa mararka qaar keeni kara caadooyin culus, gaar ahaan bilaha hore ee isticmaalka.

 

5. *Arrimaha Nolosha*: Cayilka, walbahaarka, iyo khamriga xad-dhaafka ah ayaa sidoo kale gacan ka geysan kara isku dheelitir la'aanta hormoonnada iyo, sidaas darteed, dhiigbaxa xad-dhaafka ah.

 

### Calaamadaha Dhiiga cadada o bata si daran

 

Calaamadda ugu weyn ee Dhiiga cadada o bata si daran waa dhiigbax xad-dhaaf ah inta lagu jiro caadada. Si kastaba ha ahaatee, calaamadaha kale ayaa sidoo kale la socon kara dhiigbaxa culus, oo ay ka mid yihiin:

 

- Caadooyinka soconaya in ka badan todoba maalmood

- Badalida hal ama in ka badan  alwayska ama tampons saacad kasta oo dhowr saacadood ah

- Geeddi socodka clots dhiig ah oo waaweyn (ka weyn rubuc)

- Daalku ama daciifnimo, gaar ahaan haddii dhiigbax culus uu keeno anemia

- Xanuun daran ama xanuun miskaha   ah

 

Haweenka la kulma calaamadahan waa inay la tashadaan bixiyaha caafimaad si loo qiimeeyo loona maareeyo.

 

### Baaritaanka

 

Si loo ogaado Dhiiga cadada o bata si daran, bixiyeyaasha caafimaadka badanaa waxay bilaabaan taariikh caafimaad oo dhameystiran iyo baaritaan jireed. Waxay kaloo samayn karaan tijaabooyin kala duwan, oo ay ku jiraan:

 

- *Tijaabooyinka Dhiigga*: Si loo hubiyo anemia ama xanuunada xayrta.

- *Ultrasound*: Si loo arko minka iyo in la aqoonsado cilladaha dhismeedka, sida burooyinka ama korimada ku dhasha minka gudihisa.

- *baritanka lagu sameyo qeyb kamida  minka xarijintisa hose *: Qaadista muunad yar oo ka mid ah xariijinta uterus-ka si loo xakameeyo kansarka ama cilladaha kale.

- *Hysteroscopy*: Habka u oggolaanaya dhakhtarka inuu arko gudaha uterus-ka isagoo isticmaalaya tuubbo khafiif ah oo iftiiminaya.

 

### Fursadaha Daaweynta

 

Daaweynta dhiigbaxa xad-dhaafka ah waxay ku xiran tahay sababta hoose, heerka calaamadaha, iyo doorbidyada qofka. Fursadaha waxaa ka mid noqon kara:

 

1. *Daawooyinka*:

   Dawayonka wa inad hesha dhakhtar  kula taliya ku siyana mida kugu haboon  marka lama qadan karo dawo la talin dhakhtar laan  , taa ayada halkas ban oga hareynaa.

 

2. *Hababka Fudud ee  mareynta*:

   - *Endometrial Ablation*: Habkan wuxuu burburinayaa xariijinta minka si loo yareeyo ama loo baabi'iyo dhiigbaxa.

   - *buroyinka minka o la xidho*: Farsamo ka goysa ilaha dhiigga ee buroyinka, taasoo keenta in ay yaraadaan.

 

3. *Ikhtiyaarada Qaliinka*:

   - *Hysterectomy*: Xaaladaha daran ee daaweyntu guuldareysato, hysterectomy (ka saarista minka) ayaa la tixgelin karaa. Tani guud ahaan waa fursad ugu dambeysa haweenka aan rabin inay uur qaadaan.

 

4. *Isbedelada Nolosha*: Haynta miisaan caafimaad leh, maaraynta walbahaarka, iyo ka fogaanshaha khamriga xad-dhaafka ah waxay ka caawin karaan nidaaminta wareegyada caadada iyo yareynta calaamadaha.

 

### Goormaad Caawimaad Raadsan

 

Haweenka waa inay raadsadaan talo caafimaad haddii ay la kulmaan dhiigbax culus oo carqaladeynaya nolosha maalinlaha ah, keenaya xasiloni  darro weyn, ama lagu daray calaamado sida daal, neefsashada oo xad-dhaaf ah, ama xanuun daran. Qiimeynta hore iyo faragelinta waxay ka hortagi kartaa dhibaatooyinka la xiriira dhiigbaxa xad-dhaafka ah, sida anemia iyo daal joogto ah.

 

### Gabagabo

 

Dhiigbaxa xad-dhaafka ah waa xaalad caadi ah oo leh sababo kala duwan iyo fursado daaweyn. Aqoonsiga calaamadaha iyo raadsashada talo caafimaad oo waqtigeeda ah ayaa muhiim u ah maaraynta wax ku oolka ah. Iyada oo la adeegsanayo habka saxda ah, haweenka waxay ka heli karaan nasasho dhiigbaxa xad-dhaafka ah iyo hagaajinta tayada noloshooda